Asr-ı sani ve işa-i sani
Sual: Asr-ı sânî ve îşa-i sânî ne demektir? CEVAP
Asr-ı sani, ikinci ikindi demektir. Asr-ı evvel birinci ikindi demektir. Öğle namazının vakti, İmameyn’e [Yani imam-ı Ebu Yusuf ile imam-ı Muhammed’e] göre, asr-ı evvele kadardır. Yani her şeyin gölgesi, öğle namazının evvel vaktindeki uzunluğundan, kendi boyu miktarı uzayıncaya kadardır. [Mesela 100 cm. olan bir çubuğun gölgesi öğle vaktinin evvelinde 10 cm. ise, bu gölge 110 cm. olunca öğle vakti bitmiş olur.] Bugün ikindi ezanları bu kavle göre okunmaktadır. İmam-ı a'zam hazretlerine göre ise, öğlenin vakti asr-ı saniye kadardır. Yani her şeyin gölgesi boyunun iki misli uzayıncaya kadar devam eder. [Yani yukarıda bildirilen çubuğun gölgesi 210 cm olunca ikindi başlamış olur.]
Diğer üç mezhepte öğle ve ikindinin vakti, İmameyn’in bildirdiği gibidir. Yani bu mezheplerde asr-ı sani yoktur. Bir özürle öğle namazını İmameyn’in bildirdiği vakitte [Asr-ı evvele kadar] kılamayan kimse, namazı kazaya bırakmayıp imam-ı a'zam hazretlerinin kavline göre, asr-ı evveldekılmalıdır! Bu takdirde, o gün ikindi namazını da, imam-ı a'zam hazretlerinin bildirdiği vakitten önce kılmamalıdır! Kısacası, öğleyi asr-ı evvelde kılanın, ikindiyi asr-ı sanide kılması gerekir.
İkindide olduğu gibi yatsıda da iki vakit vardır. Buna İşa-i evvel ve İşa-i sani denir. [İşa, yatsı demektir.] İşa-i sani, işa-i evvelden, Eylülden Mart ayına kadar 10-12 dakika sonradır. Nisanda 12-14, Mayısta 14-18, Haziranda 18-19, Temmuzda 15-19, Ağustosta ise 12-15 dakika sonradır. Hem İmam-ı a'zam hazretlerinin, hem de İmameyn’in kavline uyabilmek için ikindiyi asr-ı sanide, yatsıyı da işa-i sani’de kılmak iyi olur.
Şafii olan kimse
Sual: Şafi mezhebinde olan biri öğle namazını uykuda olduğu, dalgınlığından ya da herhangi istenmeyen bir sebeple geçirirse ve ikindi vakti (Türkiye Gazetesi takvimindeki saate göre) 20-25 dakikadır girmişse, bu şahıs Hanefi mezhebini taklid ederek asr-i saniye göre kılabilir mi? CEVAP Kılabilir.
Maliki’yi taklit eden
Sual: Maliki'yi taklid eden de öğleyi asr-ı sanide kılabilir mi? CEVAP Asr-ı evvel demek gerekir. İmam-ı a’zama göre, ikindi vakti, bugünkü ezanlardan belli bir süre sonra giriyor. Bugünkü ezanların okunduğu ilk vakitlere asr-ı evvel (birinci ikindi) ve işa-i evvel (birinci yatsı) denir.
Bir mazeretle öğleyi vaktinde kılamayan asr-ı sanide değil, asr-ı evvelde kılabilir. Asr-ı sani vakti girdiğinde hâlâ öğle kılınmamışsa, artık öğleyi kaza etmek gerekir.
Maliki’yi taklid eden Hanefi de, öğle ve akşam namazını, bir ihtiyaç halinde bu kavle göre, asr-ı evvelde ve işa-i evvelde kılabilir. Bir ihtiyaç olmadıkça öğle ve akşam namazları bu vakitlere bırakılmaz.
Öğleyi vaktinde kılamayan
Sual: Öğle namazını uyumak, unutmak gibi bir mazeretle kılamayan kimse, ikindi vakti girince, ne yapması gerekir? CEVAP Hanefi’de, ikindi ve yatsı vakitleri için, iki farklı kavil vardır. Bunlara asr-ı sani [ikinci ikindi] ve işa-i sani [ikinci yatsı] vakitleri denir.
Öğleyi, vaktinde kılamayan, asr-ı evvelde öğleyi kılar, ikindi namazını ise, İmam-ı a’zam hazretlerinin kavline uyarak, asr-ı sanide kılar. Aynı şekilde, akşamı da, işa-i evvelde kılar, yatsı namazını ise, işa-i sanide kılar.
Asr-ı sani ve işa-i sani vakitleri de girmiş olursa, kazaya bırakmamak yani haram işlememek için, öğle ile ikindi, ikindi vaktinde; akşam ile yatsı da, yatsı vaktinde Hanbeli mezhebi taklit edilerek cem edilir.
Asr-ı evvelde kılmak
Sual: Özürsüz öğleyi asr-ı evvelde kılmak caiz mi? CEVAP Caiz olmaz. Özürsüz asr-ı evvelde kılınırsa kaza olur; ancak bir ihtiyaç olunca, İmam-ı a’zam hazretlerinin kavline uyularak öğle asr-ı evvelde kılınabilir. Asr-ı evvel, birinci ikindi vakti demektir. Öğle asr-ı evvelde kılınınca, ikindiyi de asr-ı sanide kılmak gerekir.
İkindi ve yatsıyı geciktirmek
Sual: İkindi ve yatsı namazının biraz geciktirilmesi iyidir diye duymuştum. Bunun aslı nedir? CEVAP
Biraz geciktirmek demek, İmam-ı a’zamın da bildirdiği vakte kadar geciktirmek iyi olur demektir. Vakit girdikten sonra, ikindi namazını kışın 36, yazın 72 dakika geç kılmak iyi olur. Yatsı için ise bu durum azdır. 10–15 dakika kadardır.
Öğle ve ikindi
Sual: Öğleyi, ikindiye bir dakika kala kılan, ikindiyi asr-ı evvelde kılsa caiz mi? CEVAP Evet.
İkindi ve yatsı
Sual: İkindiyi asr-ı sanide kılan, yatsıyı da işa-i sanide mi kılması lazım? CEVAP Hayır.
İhtiyaç olunca
Sual: Her zaman imam-ı a’zam hazretlerine uyarak öğle asr-ı evvelde kılınabilir mi? CEVAP Her zaman kılınmaz. Fetva imameyne göre verilmiştir. İhtiyaç olunca kılınır.
Asr-ı evvel ne zamandır?
Sual: Herhangi bir özürle öğleyi vaktinde kılamayan, asrı evvelde mi, yoksa asr-i sanide mi kılması gerekir? Siz asr-ı evvelde kılar dediniz, asr-ı sani olmayacak mı? CEVAP Bu yanlış anlaşılmalar Asr kelimesinin anlamı bilinmediğinden oluyor. Çok kişi şaşırıyor. Asr = ikindi demektir. Öğleyi öğle vaktinde bir özürle kılamayan, birinci ikindi vaktinde kılar. Yani ikindi vakti girdikten sonra kılar. Buna Asr-ı evvel denir. Asr-ı sani ise, Asr-ı evvelden bir saat kadar sonra başlar. Yazın 72 dakikaya kadar çıkar, kışın ise 36 dakikaya kadar iner. Yani öğleyi asr-ı evvelde kılan, ikindi ezanları okunduktan sonra, yazın 72, kışın 36 dakika geçmeden ikindiyi kılamaz.
Maliki’yi taklit eden
Sual: Bir hanefinin ikindiyi asr-ı saniden sonra kılması evla olduğuna göre diş dolgusu sebebiyle Maliki’yi taklit eden bir hanefi nasıl yapmalı? CEVAP Maliki’yi taklit edenin de ikindiyi asr-ı sanide kılması iyi olur.
