Nafile namazlarla ilgili çeşitli sorular
Sual: Nafile ibadet yapmak şart mıdır? Mesela nafile oruç tutmak, nafile namaz kılmak gerekir mi?
CEVAP Hayır nafile ibadet yapmak şart değildir. Ancak Resulullahın sünnetine, emirlerine uymak büyük saadettir. Önce farzları yapmalı, farz borcu olmayan nafile ibadetleri de yapması çok iyi olur.
Bir hadis-i şerif meali şöyledir:
(Ayda üç gün oruç tutmanızı ve her gün iki rekat kuşluk namazı kılmanızı tavsiye ederim.) [Buhari, Müslim, Ebu Davud, Tirmizi, Nesai]
Peygamber efendimizin tavsiyesini emir telakki etmeli, ayda üç gün oruç tutmaya çalışmalı. Farz namaz kazası olan da, kuşluk vakti, iki rekat kaza namazı kılarsa Kuşluk namazı da kılınmış olur. Yeni abdest almışsa, Sübha namazı da kılınmış olur. Sefere çıkarken kılarsa, Tehıyyat-ül menzil namazı da kılınmış olur. Camide kılarsa, Tehıyyat-ül mescid de kılınmış olur. Bunların hepsi için niyet edilirse, ayrıca niyet sevabı da alınır.
Sual: Bir hoca, “Farzı terk ederek haram işleyen şefaate kavuşur, fakat sünneti terk eden şefaate kavuşamaz” dedi. Sünnet farzdan daha mı önemlidir? CEVAP Sünnetin birkaç manası vardır: 1- Kitab ve sünnet ifadesindeki sünnet, hadis-i şerifler demektir. 2- Farz ve sünnet ifadesindeki sünnet, Resulullahın emirleri demektir. 3- Sünnet, yalnız olarak kullanılınca, İslamiyet anlaşılır. (Sünnetimi [İslamiyet’i] terk edene şefaatim haramdır) hadis-i şerifi, (İnanılacak şeylerde İslamiyet’ten ayrılan şefaate kavuşamaz) demektir.
Demek ki, sünnet namazları değil, İslamiyet’i terk eden şefaate kavuşamaz. Büyük günah işleyen de şefaate kavuşur. (Hadika)
Sual: İkindi namazını kıldıktan sonra, kerahet vakti çıkıncaya kadar, nafile kılmak mekruh mu? CEVAP Evet mekruhtur. Yalnız nafile kılmak mekruh olan iki vakit vardır. Sabah, tan yeri ağardıktan sonra güneş doğuncaya kadar, sabah namazının sünnetinden başka nafile kılınmaz.
İkindiyi kıldıktan sonra, akşam namazından önce nafile kılmak mekruhtur. Bildirilen bu iki vakitte, yani sabah namazını kıldıktan sonra güneş doğuncaya kadar kaza namazı kılınır. Ama nafile kılınmaz. İkindi namazı kılındıktan sonra, kaza namazı kılınır. Fakat nafile kılınmaz. Kaza namazı da güneş batarken bakacak kadar sararmaya başlayıncaya kadar kılınır. Ondan sonra kılınması günah olur.
Sual: Şükür secdesi nasıl yapılır ve şükür namazı nasıl kılınır? CEVAP
Kendisine nimet gelen veya bir dertten kurtulan kimsenin, Allahü teâlâ için şükür secdesi yapması müstehaptır. Şükür secdesi, tilavet secdesi gibidir. Şükür secdesi yapacak olan, niyet edip, secdeye gidince, önce Elhamdülillah der. Sonra secde tesbihini okur. Sonra Allahü ekber der ve ayağa kalkar. Şükür namazı iki rekattır, sabah namazının sünneti veya farzı gibi kılınır.
Sual: Mesela şükür namazını kaza namazı kılarken niyetlensek eda etmiş olur muyuz? CEVAP
Ömürde böyle birkaç defa yapılan ibadetler için, kazaya niyet edilmez.
Sual: Kaza namazı borcu olan kimse, nafile olan istihare namazı kılabilir mi? CEVAP Nadiren yapılacak ibadetler caiz olur.
Sual: Güneş doğduktan 1-2 saat kadar sonra, evinden çıkarken kuşluk namazı kılarken, yeni abdest aldığımız için sübha namazına, evden çıkacağımız için tehıyyat-ül-menzil namazına da niyet edebilir miyiz? CEVAP Evet. Böyle niyet edilirse her üç namazın sevabına da kavuşulur.
Ancak, üzerinde kaza namazı olan kimse, yukarıda bildirilen Tehıyyat-ül-menzil, sübha, kuşluk namazı gibi nafile namazları kılarsa, kabul olmaz. Çünkü hadis-i şerifte buyuruldu ki: (Kaza namazı borcu olanın nafile namazı kabul olmaz.) [Dürret-ül-fahire, Fütuh-ül-gayb]
Kaza namazı olan, bu namazı kılarken, kaza namazına ve yukarıda bildirilen nafile namazlara da niyet ederse, hem kazasını öder, hem de nafile namazların sevabına kavuşur. (İslam Ahlakı)
Sual: Bazı kimseler, imamla sabah namazının farzını kıldıktan sonra, kılamadıkları o günkü sabah namazının sünnetini kılıyorlar. Caiz mi? CEVAP Sabah namazının farzından sonra, nafile namaz kılınmadığı gibi, sabah namazının sünneti de nafile olduğu için kılınmaz. Ancak farz kazası olan, kaza kılabilir.
Öğle namazının ilk sünneti kılınmadan, imamla farz kılınmışsa, ilk sünnet farzdan sonra kılınır. Yatsı namazının ilk sünneti de farzdan önce kılınamamışsa, farzdan sonra kılmak iyi olur. Sabahın sünneti gibi, ikindinin sünneti de farzdan sonra kılınmaz.
Kamet okunduktan sonra ayrı bir yer yoksa cemaat arasında sünnete durulmaz. Peygamber efendimiz, (Kamet okununca, [cemaat arasında] o farzdan başka namaz kılınmaz) buyurunca, “Ya Resulallah, sabahın sünnetini de mi kılmayacağız” dediler. (Evet, sabahın sünneti de kılınmaz) buyurdu. (İbni Adiy)
Girişte veya direk arkasında, sabahın sünneti kılınıp imama yetişmeye çalışılır. Sünneti kılınca, imama yetişemeyeceğini zanneden kimse, sünneti kılmaz, hemen imama uyar. Farzdan sonra da sünneti kılmaz. (Dürer)
Sual: Nafile namaz kılarken, secdede, dua okumak caiz midir? CEVAP Nafile namazlarda caizdir. Farzlarda okunmaz.
Sual: Nafile namazlar cemaatle kılınır mı? CEVAP Kılınmaz.
Sual: Farz namazlarda kıyam, yani ayakta durmak farzdır. Sünnetlerde de ayakta durmak farz mıdır? CEVAP Sağlam kimse için yalnız farz namazlar ile vitir namazını kılarken ayakta durmak farzdır. (Sirac-ül-vehhac)
Hasta ve özürlü olmasa da, nafileleri oturarak kılmak her zaman ve her yerde caizdir. Yalnız [vacip diyenler de olduğu için] sabah namazının sünnetini ayakta kılmalıdır! Nafileleri oturarak kılana, sevabın yarısı verilir. (Merakıl-felah)
Beş vakit namazın sünnetlerini hiç bir mazeret yokken de, oturarak kılmak caizdir. Çünkü bu sünnetler de, nafile namazdır. (Cevhere)
Bunlar Seadet-i Ebediyyede de yazılıdır.
Nafile namazları da ayakta kılmak iyi olur.
Sual: Bulgaristan’dan gelen Rumeli muhacirleri, Tesbih, Regaib… gibi nafile namazları cemaatle kılabilmek için nezr ediyorlar, sonra cemaatle kılıyorlar. Bazen de namaza başlayıp bozuyorlar. Sonra cemaatle kılıyorlar. Böyle yapmaları dine uygun mudur? CEVAP Bu bâtıl bir yoldur. Mekruhtan kurtulmak için böyle yapmaları günah olur. Fıkıh ilminde söz sahibi İbni Âbidin hazretleri buyuruyor ki:
«Bahr sahibi diyor ki: ……. namazını cemaatle kılmak mekruhtur; bid'attir. Rumeli halkının kerahet ve nafileden kurtulmak için onu nezir etmeleri ise bâtıl bir çaredir.» (Redd-ül muhtar - Vitir ve nafileler bahsi)
Sual: Kitaplarda, teheccüd ve kuşluk namazlarının en çoğu 12 rekat olarak bildiriliyor. Daha fazla kılsak günah olur mu? Kuşluk vaktinde ve gece kaza namazı kılıyorum, gündüz kuşluğa gece de teheccüde niyet ediyorum. Bu durumda 12 rekattan fazla namaz kılmamda mahzur var mıdır? CEVAP Hayır hiç mahzuru olmaz.
Nafile olarak yapmak Sual: S. Ebediyye’de (Farzları ve vacibleri nafile olarak yapmak, müekked sünnetleri yapmaktan daha çok sevab olur) deniyor. Farzları, nafile olarak yapmak nasıl olur? CEVAP Bir farzı eda ettikten sonra, onu tekrar yapmak nafile olur. Mesela hacca giden, tekrar hacca giderse nafile olur. Öğlenin veya yatsının farzını yalnız kıldıktan sonra, hazır cemaat varsa, onlara uyup tekrar kılmak nafile olur. Yahut bir namaz, mekruh olarak veya bir sünneti eksik olarak kılınmışsa, o namazı tekrar kılmak nafile olur. Nafile olarak kılınan bu namazın sevabı, mekruh olarak ve bir sünneti eksik olarak kılınan namazdan daha fazla sevab olur. Yalnız kıldıktan sonra, aynı namazı cemaatle kılınca da, sünnet olan kısmının sevabı ötekinden fazla olur.
