Namaz kılması mekruh vakitler
Sual: Namaz kılması haram olan vakitler nelerdir? Ne kadar zaman devam eder?
CEVAP Namaz kılması tahrimen mekruh,olan vakitler üçtür. Bu üç vakitte başlanan farzlar sahih olmaz. Nafileler sahih olursa da, tahrimen mekruh olur. Bu nafileleri bozmalı, başka zamanlarda kaza etmelidir!
Bu üç vakit; güneş doğarken, batarken ve zevalde ikendir.
Burada güneşin doğması, (İşrak vakti)ne kadar olan zamandır.
Zeval vakti, ise öğleye 20 dakika kaladır.
Güneşin batması da, bakacak kadar sararmaya başladığı vakitten batıncaya kadar olan zaman demektir. Bu zamanın miktarı 40 dakika ile 45 dakika arasında değişmektedir. Güneş batarken, yalnız o günün ikindinin farzı kılınır. Fakat, ikindiyi bu vakte kadar geciktirmek tahrimen mekruhtur. (İslam Ahlakı)
İkindinin farzı
Sual: S. Ebediyye’de, (Mekruh vakitte başlanan farzlar sahih olmaz) deniyor. Mekruh vakitte ikindinin farzı kılınsa da mı sahih olmaz? CEVAP O günkü ikindinin farzı, bundan müstesnadır. Bu yazının devamında açıklanıyor.
Güneş batarken, yalnız o günün ikindisi kılınır. Sabah namazını kılarken, güneş doğmaya başlarsa, bu namaz sahih olmaz. İkindiyi kılarken güneş batarsa, bu namaz sahih olur. (S. Ebediyye)
Kaza namazı ve nafile
Sual: Kaza namazı ve nafile namazlar, hangi vakitlerde kılınmaz? CEVAP
Şu üç vakitte kaza namazı ve nafile kılınmaz:
1- Güneş doğarken, [Güneşin doğmasından itibaren 50 dakika geçene kadar] 2- Güneş, öğle üzeri tam tepedeyken istiva vakti, yani öğleye 20 dakika kala. 3- Güneş batarken, yani akşama 40 dakika kalınca. [O günün ikindisi hariç]
Bu üç vakit hariç, her zaman kaza namazı kılınır.
Kaza namazı kılması caiz, fakat nafile namaz kılması mekruh olan vakitler de şunlardır:
1- İmsak vaktinden sonra, güneş doğana kadar olan vakitte, yani sabah namazının farzından önce ve sonra nafile namaz kılınmaz. Sabahın farzından önce sadece sabahın sünneti kılınır. Farzdan sonra sabahın sünneti de kılınmaz. 2- İkindi namazının farzı kılındıktan sonra, güneş batana kadar nafile kılınmaz. 3- Güneş batımından, akşam namazının farzının kılınacağı vakte kadar nafile kılınmaz.
Farz ve nafile kılınması mekruh olan vakitler haricinde her zaman farz ve nafile kılınır.
Şu hallerde de farz ve nafile namaz kılmak mekruhtur:
1- Hatibin minbere çıkıp henüz hutbeye başlamadığı sırada. 2- Hutbe okunurken. 3- Hutbe bitiminden namazın başlayacağı ana kadar. 4- Cemaatle namaz için ikamet okunacağı sıra ve ikamet okunurken. 5- İmama namaza durduğu andan itibaren. 6- Bayram günü hutbe okunurken. 7- Hac hutbesi okunurken ve yağmur duası hutbesi esnasında.
Kaç dakika?
Sual: Nafile namaz kılmanın mekruh olduğu vakitler tam dakika olarak ne kadardır? CEVAP Kesin bir rakam söylenmez. Akşam namazına 40-45 dakika kala denebilir. 40 dan da aşağı inmez. Diğer nafile kılınması mekruh olan vakit de sabah namazı vaktidir. İmsak vaktinden güneş doğuncaya kadardır. Üçüncüsü de güneş doğduktan 50 dakika kadar sonraya kadardır. Bir de öğleye 20 dakika falan kala da kılınmaz. Bu rakamlar % 100 kesin değil birkaç dakika oynar.
Mekruh vakitte ibadet
Sual: Namaz kılınması mekruh olan vakitlerde Kur’an-ı kerim okumak, dua etmek veya başka ibadet yapmakta mahzur var mı? CEVAP Mekruh vakitlerde sadece, namaz kılınmaz. Kur’an-ı kerim okumakta, dua etmekte ve başka bir ibadet yapmakta mahzur yoktur. (Dürer)
Kazaya bırakılmaz
Sual: Kerahet vaktinde örneğin akşam ezanına 10-15 dakika kala ikindi namazını kılmak mı uygun olur yoksa bekleyip akşamdan sonra kaza mı etmek daha uygundur? CEVAP Akşam ezanına 3 saniye bile kalsa hemen ikindiyi kılmak farzdır, yani Allahü ekber diyecek kadar bir zaman varsa kılmak farzdır, kılmamak haram olur. Hele 10-15 dakika kala kılmamak büyük günahtır haramdır. Sabah namazı hariç diğer vakit namazlarında da böyledir. Allahü ekber diyecek kadar zaman varsa kılınır ve namaz vaktinde kılınmış olur. Eğer bir mazeretle o vakte bırakılmışsa mekruh da olmaz. Basit mazeretlerle bırakılmışsa elbette tahrimen mekruh olur. Ama kazaya bırakmak ise daha büyük günah olur.
Akşamdan önce nafile
Sual: Akşam vakti girdikten sonra imam gelene kadar bazen vakit oluyor, nafile kılıyoruz. Akşam namazından önce nafile namaz kılmak caiz midir? CEVAP Hanefi’de ikindi namazı kılındıktan sonra, akşam namazı kılınana kadar bu arada nafile kılmak mekruhtur. Şafii’de tehıyyat-ül-mescid kılınabilir.
Secde-i tilavet
Sual: Mekruh vakitlerde, mesela akşama yarım saat kala, secde-i tilavet yapmak da mekruh olur mu? CEVAP
Caiz değildir. Bazı âlimler, secde âyeti o zaman okunmuşsa mekruh olmaz demişlerse de, âlimlerin hepsine uymak için, mekruh vakitlerde secde-i tilavet yapmamalıdır.
Sabahın sünneti
Sual: Bazı kimseler, imamla sabah namazının farzını kıldıktan sonra, kılamadıkları o günkü sabah namazının sünnetini kılıyorlar. Sabah namazının farzından sonra, nafile namaz kılınmadığı gibi, sabah namazının sünneti de mi kılınmaz? CEVAP Sabah namazının farzından sonra, nafile namaz kılınmadığı gibi, sabah namazının sünneti de nafile olduğu için kılınmaz. Ancak farz kazası olan, kaza kılabilir.
Öğle namazının ilk sünneti kılınmadan, imamla farz kılınmışsa, ilk sünnet farzdan sonra kılınır. Yatsı namazının ilk sünneti de farzdan önce kılınamamışsa, farzdan sonra kılmak iyi olur. Sabahın sünneti gibi, ikindinin sünneti de farzdan sonra kılınmaz.
Kamet okunduktan sonra ayrı bir yer yoksa cemaat arasında sünnete durulmaz. Peygamber efendimiz, (Kamet okununca, [cemaat arasında] o farzdan başka namaz kılınmaz) buyurunca, “Ya Resulallah, sabahın sünnetini de mi kılmayacağız” dediler. (Evet, sabahın sünneti de kılınmaz) buyurdu. (İ. Adiy)
Girişte veya direk arkasında, sabahın sünneti kılınıp imama yetişmeye çalışılır. Sünneti kılınca, imama yetişemeyeceğini zanneden kimse, sünneti kılmaz, hemen imama uyar. Farzdan sonra da sünneti kılmaz. (Dürer)
Mekruh vakitte kaza kılmak
Sual: Bir kimse, öğle namazını vaktinde kılamasa, mesele uyuyakalsa, uyandığında da mekruh vakit girmiş olsa, önce öğleyi kaza edip sonra ikindiyi mi kılar, yoksa ikindiyi kılıp, öğleyi daha sonra mı kaza eder? CEVAP Tertip sahibi değilse, sadece ikindi namazını kılar, öğleyi sonra kaza eder. Mekruh vakitte ikindinin farzından başka namaz kılınmaz. Fakat tertip sahibi ise, önce öğleyi kaza edip, sonra ikindi namazını kılar.
Kerahat vakitleri
Sual: Sabah ve öğle namazının kerahat saati kaçta başlar? CEVAP Sabah ve öğle namazları için kerahat vakti yoktur. Fakat vakit girer girmez kılmak evladır.
Secde-i sehv
Sual: Bir kimse ikindiden sonra kaza namazı kılarken secde-i sehv yapması gereken bir yanlışlık yapsa, selam verirken akşama kırk dakikadan az kaldığını anlarsa, secde-i sehvi yine yapması gerekir mi? CEVAP Bir kimse ikindiden sonra kaza namazı kılarken selam verir vermez güneş kızarırsa [yani akşama kırk dakikadan az kalmışsa] secde-i sehiv sakıt olur, yani yapmaz. (Dürr-ül muhtar)
Mekruh vakitte secde-i sehv
Sual: S. Ebediyye’de (Üç mekruh vakitte, secde-i tilavet ve secde-i sehv caiz değildir) deniyor. Yani ikindi namazını kılmamışsak, kerahat vakti de girmişse, mesela akşama yarım saat kalmışsa, ikindinin farzını kılarken, secde-i sehvi gerektiren bir şey olsa, secde-i sehv yapmayacak mıyız? CEVAP
Evet, o vakitte secde-i sehv yapmak caiz olmaz.
Sıkışık abdestle namaz
Sual: Bazen ikindi namazını, sıkışık olan abdestimi tazeledikten sonra kılınca, kerahet vakti giriyor. Kerahet vakti girmeden kılarsam, abdestim sıkışık olduğu için mekruh oluyor. Uygun olanı hangisidir? CEVAP İkindiyi özürsüz kerahet vaktine bırakmak, tahrimen mekruhtur. Abdestin sıkıştırması özürdür. Yani, vakit geçirmeden abdesti tazeleyip, namazı kılmalıdır. Sıkışık abdestle kılmamalıdır. Vakit çıkmak tehlikesi gibi bir husus varsa, ancak o zaman sıkışık abdestle namaz kılınır.
Güneş batarken
Sual: Güneş batarken namaz kılınmaz, ancak o günkü ikindi namazını kılamadıysak mesela akşam ezanına on dakika kala kılmamız uygun olmaz mı? CEVAP Güneşin batmasına birkaç saniye kalsa da, yani Allahü ekber denecek kadar zaman kalsa da ikindi kılınır. Mekruh vakit girince, sadece farzı kılınır. Vaktinde kılınmış olur. Ancak özürsüz bu kadar geciktirmişse, namaz mekruh olur.
Mekruh vakitte
Sual: Maliki’de ikindi, kerahet vaktinde kılınınca da yine eda mı olur? CEVAP Evet, eda olur.
Farzı geciktirmek
Sual: Bir yazınızda, (İkindi namazını mazeretsiz akşama 5–10 dakika kalana kadar geciktirmek haramdır; ama bir dakika kalsa bile, hemen kılınması farzdır) deniyor. Haramla farz çakışınca, haramdan kaçmak, yani namazı tehir etmek gerekmiyor mu? CEVAP Burada haramla farz çakışmıyor. İkindiyi o vakte kadar geciktirmek haramdır. O vakte kadar kılınmamış olan ikindinin farzını kılmak haram değil, aksine farzdır.
Sehv secdesini yapmamak
Sual: Sabah namazı kılınırken, sehv secdesi yapması gerekse; fakat secde-i sehv yapınca güneş doğacaksa ne yapmak gerekir? CEVAP Secde-i sehv yapılmaz, namaz mekruh da olmaz, vaktin darlığı sebebiyle secde-i sehvi sakıt olur. (Hindiyye)
Sakıt olmak, düşmek, geçersiz hale gelmek demektir.
