Namazı bozan şeyler nelerdir
Sual: Namazı bozan şeyler nelerdir? CEVAP Namazı bozan şeylerden bazıları şunlardır: 1- Konuşmak.
2- Kendisi işitecek kadar gülmek.
3- Bir farzı terk etmek. [Mesela rükuya varmadan secdeye gitmek]
4- Dünya işi için veya ağrı, üzüntü sebebi ile, yüksek sesle ağlamak.
5- Ah, of diye inlemek, uf diye sıkıntıyı bildirmek. Hasta, elinde olmadan ah, of derse bozulmaz.
6- Özürsüz öksürmek.
7- Ameli kesir. (Bir rükünde, üç kere bir yerini kaşımak veya kapalı kapıyı açmak gibi)
8- Kendi işitemeyecek kadar sessiz okumak.
9- İmamdan ileri durmak.
10- Özürsüz bir saf kadar yürümek.
11- Saçını veya sakalını taramak.
12- Çocuğunu kucaklamak.
13- Bir şey yiyip içmek.
14- Diş arasında kalan nohut kadar şeyi yutmak.
15- Ağzındaki şekerin lezzetini duyup, suyu boğazına kaçmak.
16- İki eliyle başındaki takkesini çıkarıp giymek. (Namazda iken düşen takkeyi bir el ile almalı, iki el ile de almak bozmaz diyen âlimler vardır.)
17- Özürsüz, göğsünü kıbleden çevirmek..
18- Secdede iki ayağını yerden kaldırmak. (Bozmaz diyenler de vardır. Bir an kalkması bozmaz.)
19- Kur'anı, manası bozulacak kadar yanlış okumak.
20- Çocuk emzirmek.
21- Başkasının sözü ile yerini değiştirmek.
22- Ceketini giymek.
23- İmamdan başkasının duasına âmin demek.
24- Necasetli yerde durmak veya necasetli yere secde etmek.
25- Bir rükünde, üç kere sübhânallah diyecek kadar avret yeri açılırsa, beden ve elbisede namazı bozacak kadar necaset varsa, aynı imama uymuş olan kadınla yan yana durmuşsa namaz bozulur .
26- İmam, bir rükne başlamadan önce, bu rükne başlayıp bitirmek.
27- Manayı bozacak şekilde teganni ile okumak. Teganni ile okuyan bir imam arkasında kılınan namazın tekrar kılınması lazımdır. (Halebi)
Buradaki kelimelerin açıklanması:
Amel-i kesir: Namazı bozan çok hareket.
Rükün: Namazın içindeki bir farz.
Rüku: Namazda, elleri dize koyup yaklaşık 90 derece eğilmek.
Necaset: Gaita, idrar, kan gibi pislik.
Teganni: Teganni, ırlamak, sesini hançeresinde tekrarlayıp türlü sesler çıkarmaktır. Yani, musiki perdesine uydurmak için, hareke, harf ve med [uzatmak] eklemek veya çıkarmak suretiyle kelimeleri bozmak demektir.
Fıkıh: Dinde yapılması ve yapılmaması gereken işleri bildiren ilim. Bu ilimden kendisine lazım olanları öğrenmek farzdır.
Sual: Kadının sarkan saçının dörtte biri, bir rükün kadar açık olursa, namazı bozulurmuş. Rükün nedir? CEVAP Namazın içindeki farzlara rükün denir. Hepsi beştir: Kıyam, kıraat, rüku, sücud ve son teşehhüdde oturmak. Saçı açılan kadın, bir âyet okuyacak kadar veya üç kere sübhanallah diyecek kadar bir zamanda saçını kapatamazsa, namazı bozulur.
Sual: Namaz kılarken küçük çocuğum secde esnasında sırtıma bindi. Secdeden doğrulurken düşmesin diye bir elimle tuttum. Çocuk yavaşça düştü. Namazım bozuldu mu? CEVAP Evet bozuldu. (Halebi)
Sual: Ağlamak, namazı bozar mı? CEVAP Ağrı, üzüntü sebebiyle, namazda sesli ağlamak namazı bozar. Sessiz gözyaşı ile ağlamak veya Cenneti veya Cehennemi hatırlayarak sesli ağlamak namazı bozmaz. (Dürr-ül-muhtâr)
Sual: İkinci rekatta rükuyu unutup direkt secdeye giden, 3. rekatta rükuyu unuttuğunu hatırlarsa, ne yapması lazım? CEVAP Rükuyu unutunca telafisi mümkün değildir, namaz bozulur.
Sual: Namazın bir rekatında 2 secdeyi de yapmadığını hatırlayanın ne yapması lazım? CEVAP Rükuyu unutmak gibi olup namaz bozulur.
Sual: (Namazda üç kere el kaldırılırsa, namaz bozulur) deniyor. Mesela 1 kere bir yerimizi kaşımak için kaldırdık, bundan sonra 2 kere de esnerken ağzımızı kapamak için kaldırsak namaz bozulur mu? CEVAP Eğer bir rükünde ise namaz bozulur.
Sual: Namazda iken öksürünce balgam geliyor, yutuyorum. Namazım bozuluyor mu? CEVAP
Balgam yutmak orucu da namazı da bozmaz.
Sual: İmdat diye bağıran olunca, namazı bozmak caiz mi? CEVAP Evet.
Sual: Kıbleye yanlış duranı, düzeltmek namazını bozar mı? CEVAP Bozmaz.
Sual: Namaz kılarken bazen alışkanlık icabı dalgınlıkla bazı âyetlerin sonunda "sadakallahül azim" demek namazı bozar mı? CEVAP Namazı bozmaz. Fakat kasten yapılırsa mekruh olur.
Sual: Bazen namaz kılarken kravat boğazımızı sıkacak derecede sıkıyor, hafifçe gevşetebilir miyiz? CEVAP Tek el ile kravatı gevşetmek namazı bozmaz.
Sual: Gülmek abdesti ve namazı bozar mı? CEVAP
Namazda tebessüm, namazı da, abdesti de bozmaz. Yanındakiler işitirse, kahkaha denir. Kendi de işitmezse, tebessüm denir. Yalnız kendi işitirse Dahk denir. Dahk, yalnız namazı bozar. Kahkaha, hem abdesti hem namazı bozar. Şafii mezhebinde ise, kahkahayla gülmek, sadece namazı bozar, abdesti bozmaz.
Sual: Namazın sahih olmaması ile kabul olmaması aynı mıdır? CEVAP
Kabul olmakla sahih olmak ayrıdır. Namaz sahih olursa da kabul olmayabilir, yani sadece borç ödenir, sevap verilmez. Sahih olmazsa, zaten kabul olmaz. Mesela abdestsiz namaz kılmak sahih olmaz, mesela kıraat okumadan kılınan namaz sahih olmaz. Yani o hiç namaz olmaz.
Sual: Namazın fasid olması ne demektir? CEVAP
Fasid bozulmak demektir. Namaz bozulmuş olur.
Sual: Ahiret için düşünerek ağlamak namazı bozar mı? CEVAP Hayır.
Sual: Bir âlimi düşünerek ağlamak namazı bozar mı? CEVAP Onun şahsı için, dünyalık için olursa bozar. Ahiret için ise bozmaz.
Sual: Bir rükünde başını, sonra kaydırarak ensesini, sonra kulağını kaşımak üç kaşımak sayılıp namaz bozulur mu? CEVAP Bozulmaz. Elini bir kere kaldırmış olur. Bir kaşımak sayılır.
Sual: Bir uzvun dörtte biri açılsa, tamamı açılmış mı sayılır? CEVAP Evet.
Sual: Secde yerine gelen bebeği el ile itmek, namazı bozar mı? CEVAP Hayır.
Sual: Çocuklar, namazda hareket edince bir el ile veya ayakla "yapmayın" manasında hafifçe vurmak namazı bozar mı? CEVAP Evet.
Sual: Namaz kılarken pantolonu çekmek namaza zarar verir mi? CEVAP
El açık olarak çekilirse namaza zarar vermez. Hafif tutup çekilirse mekruh olur. Dar pantolonu iyice kavrayıp iki elle çekilirse namaz bozulur. Namaz kılan, mecbur değilse geniş pantolon giymeli, pantolonu hiç çekmemelidir.
Sual: Ayakta namazda iken cebimden bazen küçük mushaf veya muska yere düşüyor. Bir elimle alıp cebime koysam, namazım bozulmuş olur mu? CEVAP Bozulmaz.
Sual: Zammı sure okurken küfre düşürücü şekilde manayı bozan yanlışlık yapılıp, sonra düzeltilince namaz bozulur mu? CEVAP Bozulmaz.
Sual: Teşehhüdde iken, biri, beni seccade ile kenara çekti. Namazım bozuldu mu? CEVAP Bozulmadı. Zaruretsiz çeken günaha girer.
Sual: Namazda dua okurken aynı kelimeyi birkaç kere tekrar edersek, namaz bozulur mu? CEVAP Bozulmaz.
Sual: Sağ ayağın baş parmağı yerden kaldırınca namaz bozulmuş olur mu? CEVAP Bozulmuş olmaz. Sağ ayak yerden kalkmış olsa da bozulmaz.
Sual: Namazda herhangi bir sure okurken en az kendimiz duyacak kadar bir sesle mi söylemeliyiz yoksa hiç ağız kıpırdanmadan kalbden okumak diye bir şey var mıdır? CEVAP
Kendimiz duymadan okuma geçerli değildir. Namaz sahih olmaz. Okumaya kıraat denir. Kıraat kendi duyacak kadar sesli okumaktır.
Sual: Sabah namazını güneş doğarken kılmak mekruh mu? CEVAP
Güneş doğmaya başlayınca, hiç namaz sahih olmaz, kabul olmaz. Güneş doğduktan sonra 45-50 dakika hiç kılınmaz. Güneş doğana kadar kılıp bitirmek gerekir.
Sual: Geciken namazı sabah güneş tam doğarken ve ikindi vakti güneş batarken kılmalı mı yoksa bekleyip kaza mı etmek gerekir? CEVAP İkindi namazını güneşin batmasına üç saniye kalsa bile hemen kılmalıdır. Yani Allahü ekber denecek kadar zaman kalsa kılınır. Ama sabah öyle değil. Eğer namaz kılarken güneş doğarsa o namaz sahih olmaz. Güneş doğduktan 50 dakika kadar sonra kaza etmek gerekir.
Sual: Namaz kılarken 3 defa kaşımak namazı bozar mı? CEVAP
Evet bir rükünde üç defa kaşımak bozar. Üç defa kaşımak demek, eli üç defa kaldırarak kaşımak demektir. Bir defa kaldırıp üç beş defa kaşımak bir kaşımak demektir.
Sual: Amel-i kesir namazı bozar deniyor. Amel-i kesir nedir? CEVAP
Amel-i kesir, namazı bozan çok iş, çok hareket demektir. Amel-i kalil, namazı bozmayan az iş, az hareket demektir. [Diğer adı amel-i yesirdir.]
Namaz kılarken başını, yüzünü etrafa çevirmek amel-i kalil olup mekruhtur. (Falanca şey nerede?) diye sorana, eli ile kolu ile işaret etmek de amel-i kalil olup mekruhtur.
Amel-i kesirin beş türlü olduğu bildirilmiştir:
1- Uzaktan bakan bir kimse, namaz kılanın yaptığı çok hareketlerden dolayı onun namazda olmadığına şüphe etmediği iştir. Namaz kıldığında şüphe ederse o iş amel-i kalildir. [Bir kimse, namaz kılarken çok hareket etse, bu kısım kamera ile tespit edilse, sonra bu kesit seyredilse, bu kimse namaz kılmıyor intibaını uyandırırsa, bu amel-i kesir olur, namazı bozar.]
2- Adeten iki el ile yapılan iş ameli kesirdir. O iş, bir el ile de yapılsa yine namazı bozar. Mesela, sarık sarmak, elbise giymek, düşmekte olan pantolonunu çekip kayışını bağlamak gibi iki el ile yapılması gereken işler, bir el ile de yapılsa da amel-i kesir olur, namazı bozar. Bir kadın açılan başörtüsünü, az bir hareketle örtmesi mümkün olmazsa, kapatmaya uğraşması amel-i kesir olup namazı bozar.
Yanındaki kimseye vurmak namazı bozar. Bu vurmak, ya düşmanlıktandır veya onu terbiye etmek içindir, yahut şakalaşmak için olur. Üçü de amel-i kesir olup namazı bozar. Yanında hareket eden çocuğa dur oynama diye eli ile veya ayağı ile vurmak da amel-i kesir olup namazı bozar.
Âdeten bir el ile yapılan iş amel-i kalildir. İki el ile yapılsa da namazı bozmaz. Mesela pantolonun fermuarını kapatmak, yanında duran elektrik düğmesine basıp elektrikleri yakmak veya söndürmek, yahut açık kapıyı eli ile iterek kapatmak amel-i kalildir, namazı bozmaz. Düşen takkeyi giymek de bozmaz.
3- Peş peşe yapılan üç hareket amel-i kesirdir. Bir rükünde, üç kere bir yerini kaşımak, saçını taramak veya kapalı kapıyı açmak, ağzındaki ufak bir şeyi üç kere çiğnemek yahut eritip yutmak, namazı bozar. Diş arasında kalmış, nohuttan küçük şeyi yutmak bozmaz ise de, küçük de olsa, mesela bir susam tanesini dışardan alıp yutmak bozar.
Başını çevirip gelene bakmak, mekruh ise de, namazı bozmaz. göğsünü kıbleden çevirirse namazı bozulur. Sorulan veya istenilen bir şey için baş, göz ve kaş ile işarette bulunulsa, namaz bozulmaz. Fakat bir namaz kılana, "Yanında namaz kılacak kimseye yer ver biraz ileri git" denilince, o da bu emre uyarak hareket etse, namazı bozulur. Çünkü namaz içinde Allah'tan başkasının emrine uymuş olur. Fakat kendiliğinden çekilirse namaz bozulmuş olmaz.
4- Kasten yapılan işler. Mesela namaz kılan bir kadını kocası şehvetle tutar veya öperse, yahut bir çocuk emer de süt çıkarsa namazı bozulur.
5- Bu kavle göre, namaz kılana göre çok hareket namazı bozar. Yani bir kimse, benim yaptığım amel-i kesirdir, bu namazı bozar diyorsa, bu kavle göre namazı bozulur.
Sual: Son safta yer olmadığı ve en arkada tek başına durmak da mekruh olduğu için, ön saftaki bir kimseye, hafifçe dokunarak çağırsak, o da, yanımıza gelse, namazı bozulmuş olur mu? CEVAP Sizin emrinize uyarak hemen geri giderse, namazı bozulur. Fakat yalnız kalmasın diye, kendi iradesi ile geriye giderse, namazı bozulmuş olmaz.
Sual: Namazda iken, daha önce yenilen şekerin tadını duymak namazı bozar mı?
CEVAP Namazda önce yenilen şekerin tadını duymak, hattâ onu tükürükle yutmak namazı bozmaz.
Sual: Namazda öksürmek namazı bozar mı? CEVAP Özürsüz öksürmek, öksürür gibi ses çıkarmak namazı bozar. Kendiliğinden olursa, bir rahatsızlıktan olursa bozmaz.
Namazda salevat getirmek Sual: Namaz kılarken, Peygamber efendimizin ismi geçince salevat okunur mu, bunun gibi Allahü teâlânın ismi geçince, celle celalüh denir mi? CEVAP
Namazda bunlar söylenmez, söylenirse namaz bozulur. (S. Ebediyye)
Sual: Namazda, elhamdülillah diyenin, namazı bozulur mu? CEVAP Hayır, bozulmaz. Eğer aksırdıktan sonra derse, yine namazı bozulmaz. Fakat aksırdıktan sonra Elhamdülillah diyenin, namazı bozulur diyen âlimler de olduğu için, dememek iyi olur.
İki rükne yetişememek
Sual: Cemaatle namaz kılarken dalgın olan, imamla birlikte rükû edemese, sonra rükû yapıp secdede yetişse namazına zarar gelir mi? Secdeye de yetişemese ne olur? CEVAP İmam bir rüknü bitirdikten sonra, bu rükne başlayanın namazı sahih olur. Yani rükû yapıp secdede imama yetişenin namazı sahih olur. Secdeye de yetişemezse, iki rüknü kendi başına yaptığı için namazı sahih olmaz.
İki rükû ve üç secde yapmak Sual: Bir kimse, rükû yaptıktan sonra zamm-ı sure okumadığını hatırlasa, sonra dönüp okuduktan sonra tekrar rükû yapsa, iki rükû mu yapmış olur, bir mahzuru olur mu? Bir de unutup üç kere secde etmek namazı bozar mı? CEVAP Namazdan olmayan fazla hareketler, namazı bozar; fakat rükû ve secdeleri çok yapmak bozmaz, secde-i sehv gerekir.
Dışarıdan müdahele etmekle bozanlar
Sual: Dışarıdan müdahale etmekle namazı bozanlar nelerdir? CEVAP Bazıları şöyledir:
1- İmamdan başkasının duasına âmin demek bozar. Yanımızdaki biri, işitebileceğimiz kadar sesle Fatiha okusa, biz onun okuduğu Fatiha’ya âmin dersek namaz bozulur. Yahut biz yalnız namaz kılarken, yanımızda cemaatle namaz kılınsa, o cemaatin imam Fatiha’yı okuyunca bizim âmin dememiz namazı bozar; çünkü o kendi imamız değildir. Yahut biri yanımıza gelip Allah senin günahlarını affetsin dese, biz de âmin desek namazımız bozulur.
Hoparlörden çıkan ses de, imamın kendi sesi olmadığı için, imamın hoparlörle okuduğu Fatiha’dan sonra âmin demek de namazı bozar.
2- Başkasının sözüyle yerini değiştirmek, mesela imamla beraber iki kişi namaz kılarken, üçüncü bir kişi gelip, imamın yanındaki duran kimseye, arkaya gel dese veya omzuna vursa, o da gelen kimseye uyup geriye gelse namazı bozulur. Kendi arzusuyla, gelirse bozulmuş olmaz.
3- Namaz kılarken yanına gelen biri, biraz çekil de, ben de yanına sıkışayım dese, o da, onun sözüyle yer açsa namazı bozulur; çünkü namazda başkasının emriyle hareket etmiştir.
4- İmamından başkasının yanlışını düzeltmek namazı bozar. Mesela başka birisi Kur’an-ı kerim okurken yanlış okusa, namaz kılan da, kelimenin doğrusunu söylese namazı bozulur; çünkü kendi imamından başkasına cevap verilmiş oluyor. Kendi imamı yanlış okusa düzeltmek yahut âyetin devamını getiremese, ona hatırlatmak bozmaz.
5- Birisi çağırınca veya bir şey sorunca, (La havle ve la kuvvete illa billah) veya (Sübhanallah) yahut (La ilahe illallah) demek namazı bozar. Namazda olduğunu bildirmek için söylerse, namaz fasid olmaz. Sorana cevap maksadıyla söylerse bozulur. Bu inceliğe dikkat edilmelidir.
6- Diliyle veya eliyle başkasının selamını almak bozar. Biri biz namaz kılarken bilerek veya bilmeyerek bize selam verse, biz de alsak veya elimizle aldığımız bildirsek, mesela elimizi göğsümüze koysak veya başımıza kaldırsak, cevap olacağı için namaz bozulmuş olur.
7- Aksırıp (Elhamdülillah) diyene, (Yerhamükallah) demek bozar. Çünkü onun hamd etmesine cevap verilmiş oluyor.
8- Bir musibet, kötü bir haber işitince, (İnna lillah ve inna ileyhi raciun) demek bozar; çünkü o habere cevap verilmiş oluyor. Namaz kılarken biri gelip, deden öldü dese, o da (İnna lillah… ) dese namazı bozulur; çünkü dışarıdan birisine cevap verilmiş oluyor.
9- Allahü teâlânın ismi işitilince, (Celle celalüh, tebarekallah) gibi bir söz söylemek bozar; çünkü bu da dışarıdan birine cevap vermek sayılıyor.
10- Resulullah efendimizin ismini işitince, (Sallallahü aleyhi ve sellem) demek veya başka salevat getirmek namazı bozar; çünkü bu da dışarıdan birine cevap vermek demektir.
11- Biz namaz kılarken yanımızda başka cemaat teşekkül etse, o imam, (Semi’ Allahü limen hamideh) dediği zaman, biz (Rabbena lekel-hamd) desek namazımız bozulur; çünkü başka birisinin sözüne cevap vermiş oluyoruz. Hoparlörden gelen, (Semi’ Allahü limen hamideh) sesine, (Rabbena lekel-hamd) diyerek cevap vermek de, başka birisine cevap vermek gibidir.
Resulullah efendimiz, namazda rükûdan kalkarken, (Semi’ Allahü limen hamideh) deyince, ilk safta bulunan Hazret-i Muaviye, cevap olarak (Rabbena lekel-hamd) dedi. Böyle söylemesi takdir buyurularak, bunu söylemek kıyamete kadar sünnet olarak kaldı.
Yanlış okuyunca
Sual: Namaz kılarken, yanlış okuyunca ne yapmak gerekir, namaz bozulur mu? CEVAP Yanlış okunduğu biliniyorsa, geriden alınıp doğrusu okunur. Namazı bozan bir yanlışlık yapılmış olsa da, böyle yapınca, namaz bozulmamış olur.
Namazı bozan 12 mesele
Sual: İmam-ı a’zama göre namazı bozan 12 mesele varmış. Bunlar nelerdir?
CEVAP Aşağıdaki 12 husus İmam-ı a’zama göre namazı bozar, İmameyne göre bozmaz. 1- Sabahın farzını kılarken Ettehıyyatü’yü okuyup, selam vermeden önce güneş doğarsa, 2- Teyemmümle namaz kılan, Ettehıyyatü’yü okuyup selâmdan önce suyu görse, 3- Cuma namazında, Ettehıyyatü okuduktan sonra, ikindi vakti girse, 4- Mestlerine mesh etmiş olan, Ettehıyyatü okuduktan sonra, mesh müddeti sona erse, 5- Ettehıyyatü okuduktan sonra, mestinin biri ayağından çıksa veya kendisi çıkarsa, 6- Ümmi olan, Ettehıyyatü’yü okuduktan sonra bir sure okumasını öğrense, 7- Çıplak olanın, Ettehıyyatü’yü okuduktan sonra, elbisesi gelse, 8- Îmâ ile namaz kılan hasta, Ettehıyyatü’den sonra rükû ve secde edecek duruma gelse, 9- Tertip sahibi, Ettehıyyatü’den sonra kılmadığı namazı hatırlasa, 10- İlim sahibi imam, Ettehıyyatü’den sonra abdesti bozulup, ümmîyi imamlığa geçirse, 11- Sargı üzerine mesh edenin, Ettehıyyatü’den sonra yarası iyi olup, sargısı düşse, 12- Ettehıyyatü’den sonra, istihazalının kanı dursa ve namaz vakti çıkana kadar hiç gelmese namaz bozulur. (Tergib-üs-salât, Halebî)
Müctehid âlimler, bir çok konuda fetvayı İmameyne göre vermişlerdir.
Avret yeri açılırsa Sual: Avret yerinin ne kadarı açılırsa namaz bozulur? CEVAP Erkeğin veya kadının avret uzuvlarından herhangi birinin dörtte biri, bir rükün açık kalırsa, namaz bozulur. Azı açılırsa namaz bozulmasa da, mekruh olur. Mesela, ayağının dörtte biri açık olan kadının namazı sahih olmaz. Kendisi açarsa hemen bozulur. (S. Ebediyye)
