Nikahla ilgili sorular
Sual: Nikahı kim kıyarsa onun adını mı vermek gerekir? Mesela imam kıyarsa imam nikahı, belediyede olursa belediye nikahı mı denir?
CEVAP Hayır. Hıristiyanların nikahlarını, kilisede papazlar kıydığı halde, papaz nikahı denmiyor. Nikah kıymasını bilen her Müslüman, her yerde nikah kıyabilir, Yani Camide olması da şart değildir. İmamın kıyması da, şart değildir. Doktor kıyarsa, doktor nikahı, mühendis kıyarsa, mühendis nikahı denmeyeceği gibi, imam kıyınca da, imam nikahı denmez. Normal adı, nikahtır. Resmi nikah muamelesi ile karışmaması için, dini nikah deniyor. Yoksa nikah, namaz gibi dinin bir emridir. Dini namaz veya imam namazı diye bir namaz olmadığı gibi, imam nikahı da olmaz. Sadece, belediyede yapılan nikah işlemleri ile karışmaması için dini nikah demeli, imam nikahı dememelidir.
Sual: Kızla erkek varken, ikisinin babası şahit olsa nikah sahih olur mu? CEVAP Evet.
Sual: Nikahta kız ve erkeğe üçer defa mı sorulur? CEVAP Evet, her ikisine ayrı ayrı üç kere sorulur.
Sual: Farklı mezheptekilerin nikahı, iki mezhebe uygun mu kıyılır? CEVAP Bir mezhebe uygun olması kâfidir.
Sual: Karı-koca nikah için aynı kişiye vekalet verebilir mi? CEVAP Evet.
Sual: Evlenecek çocuk, babasının yanında çekindiği için, babası vekaleten konuşuyor. Asıl var iken, vekilin nikah kıyması caiz mi? CEVAP Baba kıyabilir.
Sual: Nikahta şahidin biri yoksa, birine telefonla söylense caiz mi? CEVAP Şahitlerin bir arada bulunması lazımdır.
Sual: Nikahta vekalet verilirken şartlar nelerdir? CEVAP Hiç bir şartı yok. (Beni falanca ile evlendirmek üzere seni vekil ettim) demek yeterlidir. Vekil edilen kişinin illâ kızın mahremi olması gerekmez.
Sual: Şahitler gelinin ve damadın şahidi diye ayrılmalı mıdır? CEVAP Öyle bir şey yok. Sadece şahitlerin gelini ve damadı tanımış olmaları yeterlidir.
Sual: İki bayram arası nikah olmaz deniyor bu doğru mu? CEVAP
İki bayram arası nikah olur. Bir bayram günü Cumaya rastlamıştı. Bayram namazından çıkıp Cumaya gelene kadar pek çok zaman olmadığı için, iki bayram (Yani bayram ve Cuma) arasında nikahla uğraşmayın denilmişti. Yoksa Âişe validemizin nikahı da iki bayram arasında kıyıldı. Düşünülürse iki bayram arası olmayan gün yoktur. Ramazan bayramı ile Kurban bayramı arası veya Kurban bayramı ile ramazan bayramı arası. Yani bir senenin bir kısmı Ramazan bayramı ile Kurban bayramı arasıdır, bir kısmı da Kurban bayramı ile Ramazan bayramı arasıdır.
Sual: Bir kız dinimizde anne ve babasından izinsiz evlenebilir mi? CEVAP Evet. Hanefi mezhebinde ana babanın rızası şart değil. Diğer mezheplerde şarttır.
Sual: Gayri sahih nikahlı, tecdid-i nikah yapsa, nikahlanmış olur mu? CEVAP Evet. Sahih nikahın sakatlanması ihtimaline karşı da, iki şahit yanında tecdid-i nikah lazım.
Sual: Resmi nikahtan sonra dini nikah da yapıyoruz. Bir kız ile erkek evlenirken, imam olmasa, sadece kızın babası ile oğlanın babası olsa, Hanefi mezhebine göre başka şahit olmadan nikahlarını kendileri kıyabilir mi? CEVAP
Evet kıyabilirler.
İmam şart değildir. Oğlanın veya kızın babası nikahı kıyar. Hem de şahit olmaları sahih olur.
Sual: Dini nikahım kıyılırken hayzlı idim. Hayzlı iken nikah kıyılırsa sahih olmaz diyorlar. Doğru mu? CEVAP Cünüplüğün nikahla alakası yoktur. Nikah sahihtir.
Sual: Şafii’ye göre nikah nasıl yapılır? CEVAP
Şafii’de nikahın doğru olması için, birinci şart, baliga olan kıza da velinin izin vermesi lazımdır. Veli, erkek akrabadır. Baba yoksa, babanın babası ve onun babasıdır. Bunlardan sonra, erkek kardeştir. Bundan sonra, erkek kardeş oğlu, sonra onun oğludur. Sonra amca, sonra amca oğlu ve onun oğludur. Bunlar yoksa, kadı [yani Kur'an-ı kerime göre yaşayan adil bir hakim] veli olur. Bu velilerden birisini bulamazsa, orada salih bir arkadaşı veli tayin eder. Şafii’de, şahitlerin erkek olması ve fıskları belli olmaması şarttır.
Bunları yapamazsa, Hanefi mezhebini taklit ederek nikah yaparlar.
Sual: Şafii, nikahta salih şahit bulamazsa, Hanefi’yi taklit eder mi? CEVAP Salih insan bulunmazsa, Hanefi taklit edilir.
Sual: Şafii’de, nikah için iki şahit yanında mı kadın vekalet verir? CEVAP Evet. Nikah için iki şahit yanında vekalet almak lazım.
Sual: Kocası ile Şafii’ye göre nikahlanması gereken hanım, velilerden izin alma imkanı yoksa, Hanefi’yi taklit etse, caiz mi? CEVAP Evet.
Sual: Şafii’ye göre nikahlanmam lazım. Hanımın velileri fasıktır. Hanım salih birini veli tayin edebilir mi? CEVAP Evet.
Sual: Şafii’de, fasıkın tevbe edip nikah şahitliği yapması caiz mi? CEVAP Salih şahit bulunmazsa, bildirilen hile-i şeriyye caiz olur. Fakat tevbenin şartlarına uymak gerekir.
Sual: Şafii’de, hiç veli yoksa, nikahta, birini veli tayin etmek caiz mi? CEVAP Evet.
Sual: Almanya’da yaşıyorum. Türkiye’deki bir kızla nikahlanacağım. Kız, vekaletini telefonla bir arkadaşıma verse, burada nikah kıymamız sahih olur mu? CEVAP Şahitler kızı tanımıyorsa nikah sahih olmaz. Tam İlmihal'de diyor ki:
Vekil yapmakta ve nikahta, şahitlerin kadını tanımaları lazımdır. Yanında iseler, yüzünü görmeleri iyi olur. Başka odadan sesini duyarlarsa, kadın odada yalnız ise, caiz olur. Nikah kıyılırken, veli veya vekil şahitlerin bildiği kadının yalnız ismini söyler. Şahitlerin tanımadıkları kadının, babasının ve dedesinin adını da söylemesi lazımdır. Tanımak, kimin kızı ve hangi kızı olduğunu bilmek demektir. Şahsını, şeklini bilmek değildir.
Ehl-i kitapla nikâh
Sual: Müslüman erkek ile Ehl-i kitabın nikahlarının kıyılmasında bir fark var mı? CEVAP Nikahın kıyılmasında bir fark yoktur. Sadece, zimmi olan Hıristiyan veya Yahudi, yani ehl-i kitap kadınla nikah kıyılırken, iki şahidin de, zimmi olması caiz olur. Zimmi, İslam devleti idaresinde yaşayan kitap ehli gayrimüslim demektir.
Ölen eşinin cenazesine bakmak Sual: Karı kocadan biri ölünce, yaşayan, ölenin cenazesine bakabilir mi? CEVAP Kadın, ölen kocasına bakabilir; çünkü kocanın ölümünden sonra nikâh, iddet bitinceye kadar [dört ay on gün] devam eder. Hanefi mezhebinde kadın ölünce, kocası buna bakamaz; çünkü ölünce nikâh bozulur. Fakat diğer üç mezhepte, bakması caizdir. (Redd-ül-muhtar)
Erkek, ölen hanımının ellerine ve yüzüne, Hanefi mezhebinde de bakılabilir. Diğer yerlerine bakmak için bir ihtiyaç olursa, mesela teşhis için bakmak gerekirse, diğer üç mezhepten biri taklit edilerek bakılabilir.
Sual: İslam nikahı her gün kıyılabilir mi? Yoksa, mübarek günleri mi beklemek gerekir? CEVAP Her gün, her gece kıyılabilir. Cuma gecesi veya Cuma günü olursa, daha iyi olur.
Sual: Evlenecek kişilerin Amentünün esaslarını ezbere sayması şart mıdır? CEVAP Ezbere sayması şart değildir. Amentünün esasları, Allahü tealanın sıfatları anlatılır. Bunlara inanıyor musun denir. Evet, inanıyorum derse mesele kalmaz.
Sual: Düğünden bir ay önce, nikâhımız kıyıldı. Dinen de eşim olduğuna göre, hanım, her isteğimi kabul etmek zorunda değil mi? Benden izinsiz sefere çıkabilir mi? Benimle birlikte sefere çıkmayı reddedebilir mi? CEVAP
Kadın, mehr-i muacceli almadıkça, düğünü, halveti ve birlikte sefere çıkmayı istemeyebilir, yani sizin her isteğinizi kabul etmek zorunda değildir. Mehrin hepsi müeccel ise, yani daha sonra verecekse, kadın, mehri almadığı için, kocası bunları men edemez. Mehr-i muacceli almayan kadın, kocasından izinsiz evden çıkabilir ve başka bir mahremi ile sefere gidebilir. (S. Ebediyye)
Sual: Dinimizde evlenmemek yani aynı evde birlikte yaşamamak şartıyla, henüz buluğa ermemiş bir kızı sadece uygun birine nikâh etmek caiz mi? CEVAP Hanefi mezhebinde, babası nikâhı yapabilir ama kız baliğa olunca, istemezse bu kimseyi reddedebilir. (S. Ebediyye)
Nikâh kıyılırken
Sual: Dini nikâh kıyılırken, aldım, verdim, kabul ettim gibi geçmiş zaman olarak söylemek şart mıdır? CEVAP Evet, şarttır. Mesela, kabul ettin mi diye sormalı, cevap veren de, kabul ettim demelidir. Bunun gibi, soran emir şeklinde söyleyip, cevap veren geçmiş zaman şeklinde söylese de olur. Yani soran, benimle veya şununla evlenmeyi kabul et der, cevap veren de, kabul ettim derse, nikâh yine sahih olur. (S. Ebediyye)
Şafii’de, kızın babası, (Kızımı sana nikâhladım) dese, damat da (kabul ettim) dese, nikâh sahih olmaz. (Nikâhını kabul ettim) demesi gerekir.
Nikâhın şakası olmaz
Sual: S. Ebediyye’de, (Erkek, filanca kadın zevcemdir der, kadın da tasdik ederse, nikâhları sahih olur) deniyor. Mesela Ali, iki erkek şahit yanında, (Zeynep benim karımdır) dese, Zeynep de, (Evet, bu Ali benim kocamdır) dese, nikâhları sahih olmuş olur mu? CEVAP Evet, sahih olmuş olur. Dinde söze bakılır. Şaka olarak söylese bile, yine nikâhları sahihtir. Mehir işini daha sonra hallederler. Şakayla boşasa da, boşamış olur. Nikâh ve boşama işleri oyuncak değildir, şakaları da ciddi gibi sahih olur.
Kızını verdin mi?
Sual: Bir erkek evleneceği kızın babasına, iki erkek şahit yanında, kızını bana verdin mi dese, babası da verdim dese, nikâh sahih olur mu? CEVAP
Kitaplarda şöyle deniyor:
Kızın babasına, (Kızını bana zevce olarak verdin mi?) dese, o da (Evet) veya (Zevce olarak verdim) dese, nikâh olmaz. Evlenmeyi teklif edenin tekrar, (Kabul ettim) demesi lazımdır; çünkü önce sormuştu. Soruyla vekil yapılmaz. (Kızını bana zevce olarak ver) deseydi, olurdu; çünkü emirle vekil yapmış olur. Bu vekilin cevabı, iki taraf adına söylenmiş olup, iki şahit de varsa, nikâh tamam olur. (Redd-ül-muhtar)
Kâğıda yazmakla nikâh olur mu?
Sual: Kâğıda yazmakla nikâh olur mu? CEVAP
İki erkek şahidin yanında, erkek, (seni zevceliğe aldım) diye bir kâğıda yazsa, kız da (kabul ettim) diye yazsa, nikâh olmaz. Söylemeleri lazımdır. Orada bizzat bulunmayan erkeğin, (Seni zevceliğe aldım) yazısını, kız, şahitlere okuyup da, (kabul ettim) derse, nikâh olur. Yazıyı okumayıp, yazılmış olduğunu söylerse, yani (beni zevceliğe aldığını bildirdi,ben dekabul ettim), dese, nikâh yine olur. (Mecmua-i Zühdiyye)
Nikâh için haber göndermek Sual: Bir erkek, hanımı olması için, bir kıza biriyle haber gönderse, kız da habercinin sözünü işiten iki erkek şahit yanında (kabul ettim) dese, nikâh sahih olur mu? CEVAP
Evet, sahih olur. (Mecmua-i Zühdiyye)
Mektupla nikâh
Sual: Evleneceğim kıza mektup veya mail yazsam, kız da, iki erkek yanında mesela babasıyla abisinin yanında okusa, nikâh sahih olur mu? CEVAP
Evet, sahih olur. Babasıyla abisi şahit yerine geçer. Kitaplarda şöyle yazıyor:
Erkekten gelen yazıyı, kız; iki erkeğe okur veya anlatır, (Şahit olun, onun karısı olmayı kabul ettim) derse nikâh sahih olur. Yazıyı şahitlere okuması, erkeğin şahitler yanında sözle teklif etmesi gibi sahih olur. (Redd-ül-muhtar)
Başka yerde kabul etmek
Sual: Nikâh için teklif yazılı mektubu, bir kız, bir yerde şahitlerin yanında okusa, sonra başka yerde de, yine aynı şahitlerin yanında kabul etse, nikâh sahih olur mu? CEVAP
Evet, sahih olur. Nikâhta icap [teklif] ve kabulün aynı yerde yapılması şart olduğu halde, başka yerdeki birinden gelen icap mektubunu, şahitlere bir oturumda söyleyip, kabul ettiğini başka oturumda söylemek caizdir. (Mecmua-i Zühdiyye)
Zina edenle nikâh
Sual: Zinadan hamile kalan kadını veya nikâhlıyken hamile kalıp sonra ayrılan veya kocası ölen kadını nikâh etmek caiz midir? CEVAP Zinadan hamile kalan kadını, doğumdan önce, nikâh etmek caizdir. Eğer o kadınla zina eden başkası ise, çocuk olmadan önce cima caiz olmaz. (Feyziyye)
Nikâhlıyken hamile kalan, sonra kocası ölen veya boşanan kadını, doğuma kadar nikâh etmek sahih değildir. Zina ettiği kadını nikâh etmek ve onunla cimada bulunmak helaldir. (S. Ebediyye)
