Sabah namazının vakti
Sual: Bazı kimseler, sabah namazının vakti, öğleye kadar diyerek, müslümanların namazlarını kazaya bırakıp haram işlemelerine sebep oluyor. Sabah namazının vakti ne zamana kadardır? CEVAP Sabah namazının vakti, dört mezhepte de, şer’i gecenin sonunda başlar, güneş doğana kadar devam eder. Güneş doğunca, sabah namazının vakti çıkmış olur. Sabah namazı bu vakitte kılınamazsa, kazaya kalmış olur. Şer’i bir özürsüz namazı kazaya bırakmak büyük günahtır. Güneş doğduktan sonra işrak vaktine kadar hiçbir namaz kılınamadığı için, sabahın kazası da bu vakitte yapılmaz. Güneşin doğuşundan 50 dakika sonra sünneti ile birlikte kazası yapılır. Öğleye 20 dakika kalıncaya kadar kaza edilebilir. (Redd-ül Muhtar, Halebi, Dürer)
Mukaddimet-üs-salât, Tefsir-i Mazheri ve Halebi-yi kebirdeki hadis-i şerifte buyuruldu ki: (Cebrail aleyhisselam, bana imam oldu. Fecr doğarken sabah namazını, güneş tepeden ayrılırken öğleyi, her şeyin gölgesi kendi boyu uzayınca ikindiyi, güneş batar batmaz akşamı ve şafak kararınca yatsıyı kıldık. İkinci günü, sabahı, hava aydınlanınca; öğleyi, her şeyin gölgesi kendi boyunun iki katı uzayınca; ikindiyi, bundan hemen sonra, akşamı, oruç bozulduğu zaman, yatsıyı gecenin üçte biri olunca kıldık. Sonra, “Ya Resulallah, namaz vakitleri budur. Ümmetin, beş vaktin namazını, bu kıldığımız iki vaktin arasında kılsınlar” dedi.) [Ebu Davud]
Bir başka hadis-i şerif meali de şöyle: (Namaz vakitlerinin ilki ve sonu vardır. Sabah namazının vakti, fecr doğunca başlar, güneş doğunca sona erer.) [Tirmizi]
Bu ikinci hadis-i şerifte sabah namazının sonu pek açık olarak bildirilmektedir. Sabah namazını cemaatle kılarken, ortalığın iyice aydınlanmasını beklemek efdaldir. Hadis-i şerifte, (Sabah namazını, hava aydınlanınca kılmanın sevabı daha büyüktür) buyuruldu. (Tirmizi)
Güneş doğana kadar
Sual: Sabah namazını güneş doğuncaya kadar kılmak caiz mi? (Güneşin doğmasına 15 dakika kalınca kılmak mekruh olur) diyenler vardır. Böyle bir şey var mı? CEVAP Sabah namazını cemaat ile ortalık aydınlanınca kılmak müstehabdır. Evinde yalnız kılan, her namazı vakti girer girmez kılmalıdır. Hadis-i şerifte, (İbadetlerin en kıymetlisi, vakti girer girmez kılınan namazdır) buyuruldu. (Tirmizi)
Sabah namazını güneş doğuncaya kadar kılmak caizdir. (Güneşin doğmasına 15 dakika kalınca kılmak mekruh olur) sözü yanlıştır. Güneş doğana kadar kılınır. Erken kılmak elbette daha faziletlidir. Sabah namazının farzından önce de, sonra da kaza namazı kılınabilir.
Güneş doğmadan önce
Sual: Güneşin doğmasına 2–3 dakika kalsa, bir kimse, nasıl abdest alır ve nasıl namaz kılar? CEVAP Namazı, özürsüz kazaya bırakmak haramdır. Bunun için, abdestin ve namazın sünnetleri terk edilir. Erkekler, takke, çorap aramakla vakit geçirmez. Sübhaneke ve Euzü besmele okumaz. Rüku ve secdelerde tesbih okumaz. Ettehıyyatü’yü okuyup, hemen selam verir.
Sadece farzı kılınır. Farz içindeki sünnetler terk edilir. Daha az zaman varsa, vacibler de terk edilebilir. Mesela sadece fatihayı, hatta fatihanın bir kısmını okur. Zammı sure okumaz.
Ezanı beklemek gerekmez
Sual: Sabah namazı ezan okununca mı başlar?
CEVAP Sabah namazı ezan okununca başlamaz. Vakit girince başlar. Bugün Türkiye’de sabah namazları vakit girince değil, yarım saat kadar sonra okunmaktadır. Vakit girince, sabah namazı, güneş doğana kadar kılınır.
Ezan ve vakit
Sual: Sabah ezanı okununca namazımı kılıp yatıyorum; fakat ben yattıktan sonra başka camilerin ezanı okunuyor. Yeniden mi kılmam gerekir? CEVAP Namaz kılmak için ezanın okunması değil, vaktin girmesi şarttır. Vakit girmişse, ezan okunmasa da, kendimiz ezan okur, namazı kılarız. Ezan okumadan da kılsak namaz yine sahih olur; fakat ezan okumaktan meydana gelecek sünnet sevabı noksan olur.
İmsaktan önce
Sual: Sabah namazını imsaktan önce kılmak caiz midir? CEVAP Hayır, imsaktan önce gece demektir. Geceleyin sabah namazı kılınmaz. Türkiye'de, Türkiye Takvimi’ne göre imsaktan 15 dakika kadar sonra kılmak gerekir.
İmsak vaktinde
Sual: Sabah namazı, Türkiye Takvimi’nde bildirilen imsak vaktinde kılınabilir mi? CEVAP Bu vakitten 15 dakika kadar sonra kılmak ihtiyatlı olur. Zaruri durumlarda, mesela şehirlerarası yolculuklarda, mola vakti bitmek üzere ise, imsak vakti girer girmez kılınabilir.
Namazı geciktirmek
Sual: İşe erken giden kimse, sabah ezanları geç okunduğu için, vakit girer girmez namazını kılabilir mi? CEVAP Evet, vakit girer girmez sabah namazını kılmak iyi olur. Sabahı cemaatle kılmak için, yarım saat kalana kadar geciktirmek müstehab olur. Evinde yalnız kılan, her namazı vakti girer girmez kılmalıdır.
Sabah namazının şahitleri
Sual: İsra suresinin 78. âyetinde sabah namazı için, (Şahitli namaz) ifadesi geçiyor. Neden şahitli namazdır? CEVAP Gece melekleriyle gündüz melekleri sabah namazında imamın ardında toplanır, imam namazı bitirince gece melekleri semaya yükselir. Gündüz melekleri kalır. Sabah namazında her iki sınıf melâike toplandığı ve şahitlik ettiği için bu namaza Meşhûd = şahitli denilir. (Beydavi)
Kaza edilir
Sual: Sabah güneşin doğmasına 10 dakika kala uyanan birisi, hemen abdest alıp sabah namazını kılsa, sonra çamaşırında meni lekesi görse ve ihtilam olduğuna kanaat getirse, sabah namazı borcundan kurtulmuş olur mu? CEVAP Hayır.Yıkanır, kerahet vakti çıkınca namazını kaza eder.
