Teravih namazı
Sual: Peygamberimiz teravihi 8 ve 12 rekat kılmıştır. 20 rekat nereden çıkarılıyor ki? CEVAP Peygamber efendimiz, teravihi, 8, 12 ve 20 rekat olarak da kılmıştır. İbni Abbas hazretleri bildiriyor ki, Resulullah, yatsıdan sonra, vitirden önce, 20 rekat namaz kıldıktan sonra, (Ramazanda 20 rekat teravih namazı kılanın, yirmi bin günahı affolur) buyurdu. (İbni Ebi Şeybe)
Teravihin yirmi rekat oluşu ve cemaatle kılınması hadis-i şerifle bildirilmiştir. Sünnet olduğu icma ile sabittir. (Merakıl-felah şerhi)
Sual: Peygamberimiz teravihi 20 rekat olarak niye her zaman kılmamıştır? CEVAP Peygamber efendimiz, 3-4 gün teravihi cemaatle kıldırdı, daha sonra evden çıkmadı. Sebebi sorulunca, (Teravih namazının size farz olacağından korktuğum için evden çıkmadım) buyurdu. (Buhari)
Sual: Teravihin 20 rekat olduğuna inanmayan kâfir olur mu? CEVAP Hayır kâfir olmaz. Fakat Teravihin yirmi rekat olduğuna inanmayanın bid'at ehli olduğu (Nur-ül-izah) şerhinde de yazılıdır.
Sual: Peygamberimiz teravihi 8 rekat kılmış, Hazret-i Ömer kendiliğinden 20 ye çıkarmıştır. Onun sözü ile sünnet meydana gelir mi hiç? CEVAP İmam-ı a’zam hazretleri, (Teravih namazı sünnet-i müekkededir. Hazret-i Ömer, teravihin 20 rekat olarak cemaatle kılınmasını kendiliğinden ortaya çıkarmadı. O, elindeki sağlam esasa, yani Resulullahın sünnetine dayanarak emretti) buyuruyor. (El-İhtiyar)
Peygamber efendimiz, teravihi hiç kılmasa bile hulefa-i raşidinin kılması, sünnet olması için kâfidir. Hadis-i şerifte, (Sünnetime ve hulefa-i raşidinin sünnetine sımsıkı sarılın!) buyuruldu. (Buhari)
Sual: Teravihi camide kılmak şart mıdır, herkes evinde kılamaz mı? CEVAP Teravihin cemaatle kılınması sünnet-i kifayedir. Yani bir mahallede cemaatle kılınınca, diğerleri evde kılsa, sünnet ifa edilmiş olur. (Nimet-i İslam)
Erkeklerin camide cemaatle namaz kılmalarının, evde kıldıkları namazdan 27 derece daha fazla sevap olduğu, kadınların ise, evde namaz kılmalarının, camide namaz kılmalarından daha çok sevap olduğu hadis-i şeriflerle bildirilmiştir.
Sual: Teravihe kadınların gitmesinde mahzur var mıdır?
CEVAP Kadınlar, zaruretsiz camiye gidemez. Çünkü Redd-ül Muhtar’da buyuruluyor ki:
(Genç ve yaşlı kadınların beş vakit namaza, Cuma ve bayram namazları için, vaaz dinlemek için camiye gitmeleri caiz değildir. Eskiden, yalnız çok yaşlı kadınların, akşam ve yatsı namazına gitmesine izin verilmiş idi ise de, şimdi bunların da gitmesi caiz değildir.) [İmamlık bahsi] [Bu hüküm, adı geçen kitabın Türkçe tercümesinin c.2, s.420 dedir.]
Sual: Teravihi on rekatta bir selam vererek kılmak caiz midir? CEVAP Teravih namazı iki veya dört rekatta bir selam vererek kılınır. Fakat iki rekatta bir selam vermek daha iyidir. Teravih namazını on rekatta bir selam vererek iki selamla bitirmek caiz, fakat mekruhtur. Şafii’de ise hiç sahih olmaz.
Sual: Teravih namazının vakti ne zamandır? CEVAP Teravih, vitirden önce kılınır. Vitirden sonra da kılmak caizdir.
Teravihi yalnız kılmak
Sual: Yatsıyı cemaatle kılan, teravihi yalnız, vitri de cemaatle kılabilir mi? CEVAP Kılabilir; hatta teravihi kılmasa da, farzı kılmış olduğu imama uyarak vitri kılabilir. İmamla birlikte yatsının farzı kılınsa, sonra imam gitse, cemaatten biri imam olup teravihi ve vitri kıldırsa sahih olur. Birkaç kişi camiye girince, yatsının farzının kılınmış olduğunu görseler, biri imam olup yatsının farzını kıldırsa ve teravih kıldıran imama uysalar, vitri de bu imamla kılsalar sahih olur.
Bir özrü sebebiyle camiye gidemeyen, teravihi evde yalnız başına kılabilir. Hanımı, annesi ve kızıyla da cemaat yapıp kılabilir; fakat imamın itikadı düzgünse ve sünnete de uygun kıldırıyorsa, erkekler camiye gitmelidir.
Sual: Bir özrü sebebiyle camiye gidemeyen kimse, teravihi evde hanımı, annesi ve kızı ile de cemaat yapıp kılabilir mi? CEVAP Evet kılabilir.
Sual: Bazı imamlar tadil-i erkâna riayet etmeyerek teravihi hızlı kıldırıyor. Böyle kıldırmaları sahih oluyor mu? CEVAP Hanefi’de tadil-i erkân vaciptir. Vaciplerinden biri kasten terk edilerek kılınan namazı tekrar kılmak vaciptir. Unutularak vacib terk edilirse, secde-i sehv gerekir. Tadil-i erkân Şafii’deyse farzdır. Farz terk edilince namaz hiç sahih olmaz. Teravih de olsa, sahih olmayacak kadar hızlı kılmak caiz olmaz.
Sual: Yatsı namazını kıldıktan sonra vitri kılıp, gece sahura kalkınca da teravihi kılmak caiz mi? Yani herhangi bir sebeple vitri teravihten önce kılmakta mahzur var mı? CEVAP Teravih, vitirden önce kılınır. Vitirden sonra da kılmak caizdir.
Sual: Teravihte her dört rekat kılındıktan sonra neler okunur? CEVAP Dört rekat kılacak kadar oturulup, salevat-ı şerife veya tesbih veya Kur'an okumak sünnettir. İki rekat arasında oturulmaz. Bazı yerlerde “sallû alâ Muhammed” deniyor. Bu ifade, (Muhammed aleyhisselama salevat getirin) demektir. Böyle söylemeyip, (Allahümme salli alâ Muhammed) demeli Elbette daha uzun olanlarını söylemek daha iyidir.
Sual: Teravihte koro halinde okunan salevat-ı şerifler caiz mi? CEVAP Evet.
Sual: Şafii mezhebindeyim. Bizim mezhebimize göre, kazası olan kimsenin vaktin sünnetlerini, teravih ve vitir gibi sünnet namazları kılması haram oluyor. Hanefiler teravih kılarken, biz imama uyup kaza kılabilir miyiz? CEVAP Şafii mezhebinde sünnet kılana da uyup kaza kılmak mümkündür. İmam dört rekatta bir selam veriyorsa, ilk kazaya kalmış öğle veya ikindi veya yatsının farzına niyet edip kaza kılmak mümkündür. İmam iki rekatta bir selam veriyorsa, hep sabah namazının farzını kaza etmesi daha kolay olur. Hanefi’de ise kaza kılan, teravih kıldıran imama uyamaz.
Sual: Kadın imamın, kadınlara teravih kıldırması sahih midir? CEVAP Kadının kadınlara imam olması tahrimen mekruhtur. Tahrimen mekruh, harama yakın demektir. Mekruh olan namaz sahih olursa da kabul olmaz, yani sevap verilmez. (Redd-ül Muhtar)
Şafii’de kadının kadına imam olması caizdir. Maliki’de ise sahih değildir. (Tenvir, Mizan)
Sual: Teravih namazını kılarken mesbuk olunur mu? Dört rekatta bir selam verilirken, ikinci dört rekatın dördüncü rekatına yetişen teravihi nasıl tamamlar? CEVAP Teravih kılarken mesbuk olunur. Dördüncü rekatına yetişirse, hemen durmamalı, imamın bitirmesini beklemelidir. Baştan başlamalıdır. Dördüncü rekatına yetişince kalkıp üç rekat daha kılması gerekir. Sonra, ikinci dört rekata da yetişemez, hep böyle gider. Yani teravih bitene kadar hep mesbuk olur. Eğer ilk dörde hiç uymazsa, mesbuk olmaz, kalan dört rekatı vitirden sonra kılar.
Sual: Teravihte (4 rekatta selam verirken) namaz surelerini sırayla okurken, Kuleuzülerden sonra Elemtera ve Liilafi okunur mu? CEVAP Okumamalı.
Sual: Ramazanda cemaatle teravih kılan kimse kazaya kalmış namazlarına niyet etse caiz olur mu? CEVAP Caiz olmaz.
Sual: Ramazanda Şafii imam, Hanefilere teravih ve vitir kıldırabilir mi? CEVAP Evet kıldırabilir. Şafii’de teravih namazında iki rekatta bir selam verilir. Hanefi’de ise, iki rekatta bir selam vermek daha efdaldir. Bu bakımdan teravih kılarken Şafii imama uymakta hiçbir mahzur yoktur.
Sual: Vitir kılarken iki rekatta bir selam veren Şafii imama uymak caiz midir? CEVAP Şafiilerin üç rekat kılıp selam vermeleri de caizdir. Şafii imam, iki rekatın sonunda selam verirse, Hanefiler uyamaz. Fakat aynen Hanefi gibi üç kılarsa, Hanefilerin ona uymalarında mahzur yoktur. (T. Kulub, Redd-ül Muhtar)
Sual: Yatsının farzını cemaatle kılan beş on kişinin, başka bir mescide gidip, teravih kıldıran imama uyması caiz mi? CEVAP Evet.
Sual: Teravih namazını belirli rekatta kılmak şart mı? Mesela 20 rekat süresince bazen 4 rekat bazen de 2 rekat kılıp selam verme durumu olur mu? CEVAP Evet bazen dört ve bazen iki rekatta bir selam vermek de caizdir.
Sual: Kaza borcu olan kimsenin cemaatle kılınan teravih namazında teravih namazına mı yoksa kazaya kalan namazlarına mı niyet etmesi gerekir? CEVAP Cemaatle kılınan teravih namazında kazaya niyet edilmez. Cemaatle sadece aynı namazlar kaza edilir. Herkesin kazası ayrıdır.
Sual: Mescide geldiğinde teravih namazı kılınıyorsa o kimse yatsının ilk sünnetini ve yatsının farzını kıldıktan sonra mı teravih için cemaate uyması gerekir? Yoksa hemen mi cemaate uyması gerekir? Cemaate uyduğunda eksik kalan rekatları nasıl tamamlamalı? CEVAP Yatsının farzını bir kenarda kılar. Sonra cemaate uyar. Yetiştiremediklerini vitirden sonra kendi başına kılar.
Sual: Farz borcumuz olduğu için teravih yerine kaza namazı kılınca, teravih de kılınmış olur mu? CEVAP Gece bir günlük kaza kılınınca teravih de kılınmış olur, ama kaza kılarken teravihe de niyet edilirse niyet sevabına da kavuşulmuş olur.
Sual: Kazaya da niyet ederek teravih namazını evde birkaç kişi ile cemaatle kılmak caiz mi? CEVAP Kaza namazı, aynı namazlar olmadığı için cemaatle kılınmaz. Hepsi aynı kazayı yapsa olur.
Sual: Cemaat ile teravihe katılan ama kaza namazı kılan bir kimse, teravih namazının aralarında kamet getirmeye vakit bulamaz. Kametsiz kılmak uygun olur mu? CEVAP Teravih kılınırken kazaya niyet edilmez. Evde kaza namazı kılmalıdır. Kazayı kılarken teravihe de niyet edilir.
Sual: Teravihe ilk başlarken, imamın ikişer ikişer mi yoksa dörder mi kıldıracağını bilmiyoruz. İki mi, yoksa dört rekat olarak mı niyet edeceğiz? CEVAP Sadece teravihe niyet edilir, imam kaç kıldırırsa kıldırsın, fark etmez.
Sual: Evde teravih yerine kaza kılarken aralarda teravih dualarını okusak olur mu? CEVAP Evet iyi olur.
Sual: Teravih kılarken en başta niyet etsek diğerlerinde niyet etmesek olur mu? CEVAP Olur.
Sual: Oruç tutamayanın da teravih kılması gerekir mi? CEVAP Evet gerekir.
Sual: Teravih namazını kazaya niyet ederek kılarken, toplam 20 rekat olması gerekir mi? Yani diyelim iki günlük kaza kılamaz mıyız? Teravih namazı sevabı alabilmek için niyet nasıl olmalıdır? CEVAP
Bir günlük kaza namazı kılarken teravihe de niyet edilirse hem kaza hem de teravih kılınmış olur. İki günlük kaza kılınırsa daha iyidir. Kaza namazı ne kadar çok kılınırsa sevabı o kadar çok olur.
Sual: İmam ve cemaat de kazaya niyet ederek, evde cemaatle teravih kılabilir mi? CEVAP
Aynı namazlar kazaya kalmışsa olur. Fakat bunu denk getirmek çok zordur. Onun için ayrı ayrı kılmak gerekir.
Sual: Şafii’de teravih namazında rekatlar kaçar kaçar kılınır? CEVAP
İkişer ikişer kılınır.
Sual: Kaza borcu olmayan, evde yalnız başına kılarken teravihe mi yoksa kazaya mı niyetlenmelidir? CEVAP
İkisine de niyetlenmesi iyi olur.
Sual: Kaza borcu olan teravih kılabilir mi? Şafii’de de aynı mıdır? CEVAP
Kaza borcu varsa teravih kılamaz. Evet, Şafii’de de aynıdır.
Sual: 10 senelik kaza namazı borcum var. Teravih namazı kılabilir miyim? CEVAP
Kazası olan nafile namaz ve sünnet kılamaz. Teravih namazı da sünnettir. Onun yerine kaza kılmak gerekir. Kaza namazını kılarken teravihe de niyet edilir.
Sual: Teravih namazı 20 rekat olmasına rağmen bazıları daha az kılınsa veya hiç kılınmasa da olur diyorlar. Bu doğru mu? CEVAP
Sünnet olanı 20 rekattır. Az kılan az sevap kazanır, çok kılan çok. Hiç kılınmasa büyük sevaptan mahrum kalınır. Çünkü hadis-i şerifte buyuruldu ki: (Ramazanda inanarak ve sevabını umarak teravih namazı kılanın günahları affolur.) [Nesai]
Sual: Teravih kılmayan, yatsıyı kıldığı imamla vitri kılabilir mi? CEVAP
Evet kılabilir. İmam da teravih kılmasa, yine yatsı ile vitri cemaatle kıldırabilir.
Sual: Vitri kılarken Kunut duası, Ramazanda açıktan mı okunur? CEVAP Kunut duası her zaman gizli okunur.
Sual: Teravih namazına kalkarken ve teravih bitince hangi dualar okunur? CEVAP
Teravih namazına kalkarken okunacak dua: Sübhane zil mülki vel melekût. Sübhane zil izzeti vel azameti vel celali vel cemali vel ceberût. Sübhanel melikil mevcûd. Sübhanel melikil ma’bûd. Sübhanel melikil hayyillezi la yenamü ve la yemût. Sübbûhun kuddûsün Rabbüna ve Rabbül melaiketi verrûh. Merhaben, merhaben, merhaba ya şehre Ramezan. Merhaben, merhaben merhaba ya şehrel-bereketi vel gufran. Merhaben, merhaben, merhaba ya şehret-tesbihi vet-tehlili vez-zikri ve tilavet-il Kur’an. Evvelühû, ahiruhû, zahiruhû, batınühû ya men la ilahe illa hû.
Not: Ramazanın onbeşinden sonra, merhaben, merhaben... yerine elveda, elveda... denir
Teravih bitince okunacak dua: Allahümme salli ala seyyidina Muhammedin ve ala Âli seyyidina Muhammed. Biadedi külli dain ve devain ve barik ve sellim aleyhi ve aleyhim kesira. Üç defa okunur ve üçüncüsünde (ve salli ve sellim ve barik aleyhi ve aleyhim kesiran kesira) denir. Ya Hannan, ya Mennan, ya Deyyan, ya Burhan. Ya Zel-fadlı vel-ihsan nercül-afve vel gufran. Vec’al-na min utekai şehri Ramezan bi hurmetil Kur’an.
Sual: Teravihte okunan duaların Türkçeleri nasıldır? CEVAP
Sübhâne zil-mülki vel-melekût. Görülen, görünmeyen, bilinen, bilinmeyen bütün mahlukatın sahibi olan [Rabbimiz] her türlü noksanlıktan uzaktır.
Sübhâne zil-ızzeti vel-azameti vel cemâli vel-celâli vel-ceberût. İzzet, azamet, cemal, celal ve ceberut sıfatların sahibi olan [Rabbimiz] her türlü noksanlıktan uzaktır.
Sübhân-el melikil mevcûd. Sübhân-el melik-il ma'bûd. Varlığı lazım olan her şeyin sahibi olan [Rabbimiz] her türlü noksanlıktan uzaktır. Her şeye gücü yeten mabudu her türlü eksikliklerden tenzih ederim.
Sübhân-el melikil hayy-illezî lâ yenâmü ve lâ yemût. Her şeye gücü yeten, uyumayan ve ölmeyen devamlı hayat sahibini [Rabbimizi] tenzih ederim.
Sübbûhun, kuddûsun, Rabbünâ ve Rabb-ül melâiketi ver-rûh. Bizim ve Meleklerin ve Cebrail’in rabbi, noksan sıfatlardan münezzeh ve kemal sıfatlarla muttasıftır.
Merhaba, merhaba, merhaba, ya şehre Ramazan. Ramazan ayı hoş geldin, gelişine çok sevindik.
Merhaba, merhaba, merhaba ya şehr-el bereketi vel-gufrân. Ey bereket bolluk ve mağfiret af ayı hoş geldin, hoş geldin.
Merhaba, merhaba, merhaba ya şehr-et tesbîhi vet-tehlîli vez-zikri ve tilâvet-il Kur'an. Hoş geldin hoş geldin hoş geldin ey tesbih, tehlil, zikir ve Kur'an okuma ayı.
Evvelühû, âhiruhû, zâhiruhû, bâtınühû ya men lâ ilâhe illâ hû. Kendisinden başka ibadete layık ilah bulunmayan rabbimiz, evveldir, ahirdir, batındır ve zahirdir
Allahümme salli alâ Muhammed. Allah’ım Muhammed aleyhisselama salatü selam olsun.
Teravih aralarında, her dört rekatın sonunda okunacak salevat: (Allahümme salli alâ seyyidinâ Muhammedin ve alâ âli seyyidinâ Muhammedin biadedi külli dâin ve devâin ve bârik ve sellim aleyhi ve aleyhim kesîrâ.) Allah’ım, seyyidimiz Muhammed aleyhisselama, Onun yakınlarına bütün dert ve derman sayısınca çok salat, selam ve bereket ihsan eyle
Teravih namazı tamamlandıktan sonra okunacak dua: Ya hannân, ya mennân, ya deyyân, ya bürhân, Ey merhameti acıması çok olan, ey ihsanı, nimeti bol olan, ey insanları hesaba çeken onları inanç ve amelleriyle mükafatlandıran, ey varlığını birliğini gösteren delilleri yaratan.
Ya zel-fadlı vel-ihsân, nerc-ül afve vel-gufrân, Ey lütfu ve ihsanı bol olan [Rabbimiz], affını ve bağışlamanı dileriz.
Vec'al-nâ min utekâi şehr-i ramezan bi-hürmet-il Kur'an. Kur’an-ı kerim hürmetine bizi Ramazan ayında ateşten [Cehennemden] azat edilenlerden eyle.
Kaza ve teravih
Sual: Kaza namazı borcumuz yok. Buna rağmen, sünnetleri kılarken kaza namazına da niyet ediyoruz. Olur ya bir kaza namazımız varsa onun yerine geçer. Yoksa zaten, farz yanında bir namaz kılmakla sünneti işlemiş oluyoruz. Ayrıca sünnet kılmaya dediğimiz için sünnet sevabı da alıyoruz. Evde iken, vaktin sünnetlerinde olduğu gibi, kazası olmayan, akşam ve vitrin kazasını kılarken teravihe de niyet edebilir mi? Dört rekatlı farzların üçüncü ve dördüncü rekatında zammı sure okuması gerekir mi? CEVAP Kazası olmayan vaktin sünnetlerinde olduğu gibi, akşam ve vitrin kazasını kılarken teravihe de niyet edebilir. Dört rekatlı farzların üçüncü ve dördüncü rekatında zammı sure okuması gerekmez, okusa da mahzuru olmaz. Kaza namazı borcu olmayan kimseler, iki kişi bile olsalar muhakkak cemaatle teravih kılmalıdır. Herhangi bir sebeple Camiye gidemeyen ve cemaat de bulamayan, o zaman kaza kılarken teravihe niyet edebilir.
Şafiilerin teravih kılmaması Sual: Şafii mezhebindeki cemaat, (Kaza borcumuz var, kazası olan kimse sünnet olan teravihi kılamaz) diyerek teravih kılmıyorlar. Yatsının farzını kıldıktan sonra hemen çıkıp, kahvede oyun oynayarak fitneye sebep oluyorlar. Kazası olan Şafiiler teravih kılamaz mı? CEVAP Kazası olan Şafii, sünnet ve nafile kılamaz; ama kazası varsa kazasını kılması farzdır, kahvede oturamaz. Şafii’de farz kılan, sünnet kılana da uyabilir. Yani teravih kıldıran imama uyarak kaza kılabilirler. Böylece teravihi de kılmış olurlar. Hanefi’de böyle kılmak caiz değildir.
